ACT Methode

Waarom ACT zo goed werkt voor hoger opgeleide professionals met veel verantwoordelijkheid

In 6 stappen naar Leiderschap zonder moeite

Hoger opgeleide professionals in coördinerende of leidinggevende functies hebben vaak te maken met: hoge werkdruk, verantwoordelijkheid voor anderen, onvoorspelbare omstandigheden, meerdere belangen, veel gedachten en emotionele belasting (bijv. perfectionisme, controlebehoefte, verandering). Door ACT in te zetten vergroot je je leiderschapskracht en help je jouw collega’s bij persoonlijk leiderschap. Het is een methode die je bij jezelf kunt toepassen en kunt delen met jouw collega’s. Ook zeker praktisch toe te passen in een motivatiegesprek met jouw collega. Voor meer zelfvertrouwen en voldoening in wat je doet. Een methode die je helpt het leiderschap in te zetten zonder dat het extra moeite kost.

Hieronder lees je wat ACT precies is, waarom het bijzonder relevant is voor jou, en hoe je het praktisch kunt inzetten.

Wat is ACT

ACT-therapie (Acceptance and Commitment Therapy) is een vorm van gedragstherapie die mensen helpt anders om te gaan met moeilijke gedachten en gevoelens, in plaats van ze te vermijden of te bestrijden. Het doel is om psychologische flexibiliteit te vergroten: aanwezig zijn in het moment, openstaan voor wat er is, en handelen naar wat echt belangrijk is (je waarden), ook als dat ongemakkelijk voelt.

ACT is niet erop gericht om alle negatieve gedachten of gevoelens op te ruimen, maar om je relatie ermee te veranderen én je gedrag te richten op wat echt belangrijk is voor je. Het gaat dus verder dan je belemmerende overtuigingen omzetten naar helpende overtuigingen zoals we dat kennen uit de NLP (Neuro Linguïstisch Programmeren).

Zes kernprincipes van de ACT methode

De ACT methode bestaat uit zes kernprocessen, die jou helpen meer grip te krijgen op stressvolle en moeilijke situaties.

De zes kernprocessen van ACT:

1. Acceptatie – ruimte maken voor je innerlijke ervaringen in plaats van ze te vermijden.

2. Cognitieve defusie – leren gedachten te zien als mentale gebeurtenissen, niet als feiten waaraan je vastzit.

3. Contact met het hier en nu – aanwezigheid, mindful aandacht, ademhaling.

4. Zelf-als-context – het besef dat je meer bent dan je gedachten/gevoelens, dat er een observerend “zelf” is dat niet volledig door je content bepaald wordt.

5. Waarden – helder krijgen wat voor jou belangrijk is; wat jij wilt náást je werk en rol.

6. Toegewijd handelen (committed action) – daadwerkelijk stappen zetten in de richting van die waarden, ook als het ongemakkelijk is. Daarbij hoort ook effectief leren omgaan met de consequenties van het nieuwe handelen.

Kort: ACT helpt je niet primair om je emoties of gedachten te elimineren, maar om ze te lenen in plaats van laten leiden, en weer te handelen in lijn met wat voor jou betekenis heeft.

Waarom werkt ACT zo goed voor professionals met veel verantwoordelijkheid

Voor iemand in een leidinggevende of coördinerende rol gelden specifieke uitdagingen: hoge verwachtingen (eigen en van anderen), omgaan met veranderende omgeving, constante beslissingen, interne druk (perfectie, controle) en externe druk (targets, jaarplannen). Er komt veel op je af wat het risico op overbelasting of burn-out verhoogt. Vaak hangt dat samen met eiganschappen zoals groot verantwoordelijkheidsgevoel en hoge werkethos. De ACT methode is een uitermate geschikte methode om die hoge las van jouzelf met meer compassie te benaderen. Met minde moeite nog steeds veel bereiken, hoe fijn is dat.

Met de stappen van ACT leer je jezelf nog beter kennen en druk je belangrijke emoties niet weg. Integendeel, je leert ze goed ‘lezen’ en je eigen wijsheid te gebruiken voor nog betere beslissingen.

Waarom ACT in de werk context bijzonder waardevol is

De ACT methode is zeer waardevol voor professionals die impact willen creëren en ook dicht bij zichzelf willen blijven.

Waarom ACT bijzonder waardevol is als je een hoog verantwoordelijkheidsgevoel hebt:

1. Verhoogde psychologische flexibiliteit = betere veerkracht
In organisaties en werksettings is bewezen dat training middels de ACT-aanpak de psychologische flexibiliteit vergroot, wat correleert met minder stress, minder burn-out en betere prestaties.
Bijvoorbeeld: een interventieprogramma van vijf weken in bedrijf leverde significant verbetering van psychologische flexibiliteit en vermindering van stress op. PubMed
Voor jou als professional betekent dit: je wordt minder gegijzeld door automatische reacties (bijv. “Waarom reageer ik zo?”, “Ik moet altijd perfect presteren”), en je hebt meer keuze in hoe je reageert → dat maakt je stabieler onder druk.

2. Van controle en perfectie naar waardengericht leiderschap
Professionals in leidinggevende functies hebben vaak veel focus op resultaat en op externe verwachtingen. ACT helpt je deze focus effectiever te maken door terug te keren naar de waardes: wat vind ik écht belangrijk in mijn rol, in mijn team, in mijn leiderschap?
Door je waarden expliciet te maken, verbind je je werk met wat jou drijft en dat verhoogt motivatie, betrokkenheid én betekenis. Dat op zijn beurt werkt positief aanstekelijk naar jouw team. Voor een leidinggevende betekent dit: je bent niet alleen verantwoordelijk voor wat er moet gebeuren, maar ook voor wie je bent in het gebeuren en dat vergroot authentiek leiderschap.

3. Omgaan met gedachten en emoties zonder ondermijning
In een leidinggevende functie komen gedachten en emoties vaak op de voorgrond: “Wat als ik het niet lukt?”, “Ben ik wel goed genoeg?”, “Krijg ik mensen mee?”, “Wat vinden zij ervan?” ACT leert je objectiever naar deze gedachten en emoties te luisteren in plaats van ze te bestrijden. Hierdoor ontstaat ruimte om te handelen op basis van je waarden in plaats van op automatisme. Laat de verwachting van de ander niet jouw verplichting worden
Hierdoor kun je bijvoorbeeld: in het moment reageren, in plaats van in paniek of vermijding; je team ondersteunen vanuit stabiliteit; moeilijke gesprekken voeren zonder verstrikt te raken in je eigen belemmeringen.

4. Zichtbare impact en effect op werkcontext
ACT is niet enkel klinisch; er is steeds meer bewijs dat het werkt in werk- en organisatiecontexten. Bijvoorbeeld: een studie onder professionals toonde significant verminderde psychische stress na een ACT-workshop. PubMed+1  Voor jou betekent dit dat de methode relevant is voor de werkvloer: niet alleen voor privé of therapie, maar juist voor de professionele rol, het team, de organisatie. Je kunt ACT inzetten als onderdeel van je eigen ontwikkeling én van teamontwikkeling.

5. Praktisch en direct toepasbaar
ACT biedt concrete oefeningen (mindfulness, waardenclarificatie, defusietechnieken) die relatief snel in de praktijk toepasbaar zijn. Dit past goed in jouw rol waarin je moet handelen. Bovendien verandert de focus van symptoomvermindering naar waardevol handelen, wat goed aansluit bij professionals die resultaatgericht zijn.

Hoe kun je ACT inzetten als professional in een rol met hoge verantwoordelijkheid

Direct aan de slag met de ACT methode. Hieronder een stappenplan met praktische tips om ACT in te zetten in jouw leiderschap of coördinerende functie.

1. Waarden expliciteren
Neem tijd (zelf of met coach) om helder te krijgen: Wat zijn mijn kernwaarden in deze rol? Bijvoorbeeld: verbinding, ontwikkeling, betrouwbaarheid, innovatie, integriteit.
Formuleer: Als ik één zin zou moeten kiezen, wat wil ik dat mijn team/organisatie/collega’s over mij zeggen?
Koppel je dagelijkse werk en beslissingen eraan: “Keuze A of B – welke sluit het best aan bij deze waarde?”

2. Observeer je gedachten en gevoelens (defusie & acceptatie)
Merk op wanneer je automatische gedachten krijgt zoals: “Ik moet alles onder controle hebben”, “Als ik faal, wordt het chaos”, etc.
Oefen: zie die gedachten als gebeurtenissen in het hoofd (“Oh, daar is weer die gedachte”) in plaats van als feiten.
Sta stil bij gevoelens van spanning, angst, onzekerheid. Accepteer dat ze er zijn – je hoeft ze niet direct te elimineren. Daardoor creëer je ruimte voor effectieve actie.

3. Handel naar je waarden (committed action)
Ontwikkel concrete acties die passen bij je waarden, ook als de omstandigheden lastig zijn: bijvoorbeeld een open gesprek over teamontwikkeling, tijd vrijmaken voor reflectie, jezelf kwetsbaar opstellen als voorbeeld.
Houd de focus op behagen in je werkgelijke handelingen: wat voegt echt waarde toe voor jou en je team? Wat motiveert tot inzicht en gedragsverandering?
Monitor niet alleen resultaten (KPI’s) maar ook of je handelt in lijn met je waarden. Zo versterk je betekenis en motivatie.

4. Leiderschap in het moment (Precense)
In vergaderingen of in stressvolle momenten: oefen korte aanwezigheidstechnieken (bijv. een ademhaling, moment van stilzijn, een samenvatting) om weer in het “nu” te komen.
Zo kun je reageren in plaats van automatisch te reageren. Dit verhoogt je effectiviteit en voorbeeldfunctie.
Wanneer emoties of spanningen oplopen: sta stil, accepteer de ervaring, kies vervolgens – gebaseerd op je waarden – wat je wilt doen.

5. Integratie in team/organisatie
Overweeg ACT-principes ook te introduceren in je team: bijvoorbeeld waardenverkenning in teamverband, ruimte voor team reflectie, aandacht voor mentale veerkracht van ieder teamlid.
Dit versterkt de cultuur van openheid, elkaar aanvullen en betekenisvol handelen – iets wat belangrijk is in moderne leidinggevende rollen. Hiermee blijf je proactief in plaats van reactief op stress of verandering.

Tot slot

Als hoger opgeleide professional met aanzienlijke verantwoordelijkheid is je grootste “asset” dat je helder, authentiek, veerkrachtig en waardegeoriënteerd kunt handelen — zelfs in onzekere, uitdagende omstandigheden. De kracht van ACT is dat het je praktische handvatten geeft om precies dát te realiseren: niet door alle stress weg te nemen, maar door je relatie ermee te veranderen en je handelen in lijn met wat je belangrijk vindt te versterken.

Door ACT in te zetten vergroot je je leiderschapskracht — niet alleen voor jouw team of organisatie, maar ook voor jezelf: je veerkracht, je betekenis en je voldoening in wat je doet.

BeMotion past de ACT methode toe in persoonlijke coaching, Teamcoaching en zelfs in Organisatie verandertrajecten. Ben je geïnteresseerd in deze methode en zoek je een ervaren professional die jou en jouw team begeleid naar een betere samenwerking? Neem dan gerust contact op voor een nadere kennismaking.

Coaching